පින්බර ඇසල පොහොය අදයි

තෙරුවන් සරණයි.

ඓතිහාසික, ආගමික හා සංස්කෘතික සිදුවීම් ගණනාවක් සිදු වු උතුම් වූ ඇසල පොහොය දිනය අදයි.මෙය සමස්ත ලෝකවාසී බෞද්ධයාට මෙන්ම    ලක්වැසි බෞද්ධයාටත් වැදගත් වූ පොහොය දිනයක්. 

බෝසතාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වය නම් වූ ශ්‍රේෂ්ඨත්වයට සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලේ පාරමී දම් පුරා පස් මහා බැලුම් බලා පශ්චිම කාලයේ දී තුසිත දෙව් ලොවෙන් නික්මී මහාමායා දේවියගේ කුසෙහි පිළිසිඳ ගත්තේ අද වැනි ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනකදීය.

වෙසක් පොහොය දිනයේ ඉපදි සිදුහත් බෝසතාණෝ  සතර පෙර නිමිතීන්හි පැවිදි රුව දුටුවේත් රාහුල කුමරුගේ උපත සිදුවූයේ ත්  ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනකදීය.

ගිහිගෙය කලකිරුණු බෝසතාණන් වහන්සේ  ගිහිගෙයින් නික්මීම සිදුවූයේද ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනකදීය.

 බුදුරජාණන් වහන්සේ පස්වග මහණුන්ට ප්‍රථම ධර්ම දේශනාව පැවැත්විම සිදුවූයේත් ඒ අසා  කොණ්ඩඤ්ඤ තාපසයාණෝ සදහම් සිසිලසින් සැනසී මඟ ඵල ලබා අඤ්ඤා කොණ්ඩඤ්ඤා වහන්සේ වූයේ අද වැනි ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනකදීය.

 බුද්ධත්වයෙන් හයවන වසරේ ගණ්ඩබ්බ රුක්මුල්හිදී බුදුරදුන් තීර්තකයන් දමනය කිරීමට යමාමහ පෙළහර පෑවේ ත්  බුද්ධත්වයෙන් හත්වන වර්ෂයේදී තව්තිසා දෙව්ලොවට වැඩම කළ සම්බුදු හිමියෝ තමන් වහන්සේ මෙලොවට ජනිත කරවා සත් දිනක් රන් කිරි කට ගෑ පින්බර මෑණියන් වූ මාතෘ දිව්‍ය රාජයාට විජම් බණ දේශනා කරමින් දහම් ඇස පහළ කළේ අද වැනි දිනකදීය.

සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් තෙමසක ඇවෑමෙන් මහා කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ පන්සියයක් රහතන් වහන්සේ සමඟ රජගහනුවර වේහාර පර්වතයේ දී ප්‍රථම සංඝායනාවට මූලික පියවර තැබුවේ ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනකදීය.

ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට මෙම පොහොය වැදගත් වන්නේ

 බුද්ධ වර්ෂ 382 දී දුටුගැමුණු මහ රජතුමා රුවන්වැලි මහ සෑ රදුන් තැනීමේ සමාරම්භක උළෙල පවත්වා මගුල් ගල තැබීම සිදු වූයේත් කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු සමයේදී ලක්දිව උපසපන් භික්ෂූන් නොවූයෙන් සියම් රටින් (අද තායිලන්තය) උපාලි තෙරුන් වහන්සේ ඇතුළු පිරිස ගෙන්වා බු.ව 2296  දී ලංකාවේ උපසම්පදාව ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම සිදුවූයේත්,  අරිට්ඨ කුමරු සහ සිංහලයන් 56 දෙනෙකු තුම්බුරු සීමා මාලකයේදී උපසම්පදාව ලැබුවේත් ඇසල පොහෝ දිනයකයි.

ලංකාවේ දෙසැටක් රහතන් වහන්සේලාගේ ප්‍රථම වස්සූපගමනය හා විහාරස්ථාන වල වැඩ වසන භික්ෂූන් වහන්සේලා වස් විසීම ආරම්භ කරන්නේද (පෙර වස් විසීම) ඇසල පොහෝ දිනටයි.

දන්ත කුමරු හා හේමමාලා කුමරිය විසින් දළදා වහන්සේ ලක්දිවට වැඩම කිරීම සිදුවූයේද ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනකදීය.

 ලංකාවේ සිව්දිග පුදබිම් උත්සවත්ශ්‍රීයෙන් බබළන්නෙ ඇසළ සමයටයි.

මේ අතර ඇසල උත්සවය වෙනුවෙන් බෞද්ධයාගේ 

අසම සම පූජනීය වස්තුවක් වන දළදා සමිඳුන් ප්‍රදර්ශනය කෙරෙනා පෙරහර ඇරැඹීම, රත්නපුර, දෙවිනුවර දේවාලයන්හි ඇසල පෙරහැරද පැවැත්වේ.

එසේම  මහනුවර, බෙල්ලන්විල මෙන්ම කතරගම පුදබිමෙහි වාර්ෂික පින්කම් මලාව හා අවසන් මහ පෙරහැරට මුළු ලංකාවේම බෞද්ධයන් සැදැහැ සිතින් සහභාගි වී භක්තිය උපදවා ගන්නේද මේ සමයේදියි.